Dziś przyjrzymy się bardziej kwestii oleju palmowego i odpowiemy na pytanie czy jego spożywanie ma pozytywny czy negatywny wpływ na nasz organizm. Odpowiedź jest niejednoznaczna, ponieważ w przemyśle spożywczym używane są dwa rodzaje oleju palmowego, jeden z nich jest szkodliwy, a drugi bogaty w zdrowe składniki.
Surowy olej palmowy
Surowy olej palmowy jest otrzymywany z nasion i owoców palmy oleistej. Ma kolor pomarańczowo-czerwony. W stanie surowym jest źródłem zdrowych składników, takich jak witamina E, K, betakaroten, antyoksydanty, koenzym Q10, skwalen oraz sterole, które hamują przyswajanie cholesterolu. Olej palmowy zawiera 50% z kwasów tłuszczowych nasyconych, 40% kwasów jednonienasyconych i 10% wielonienasycone.
Kwasy tłuszczowe nasycone – ich dzienne spożycie nie powinno przekraczać 10% dostarczanych kalorii, gdyż sprzyjają wzrostowi cholesterolu w surowicy. Znajdują się przede wszystkim w produktach pochodzenia zwierzęcego, np. w maśle, żółtym serze i jajkach. W temperaturze pokojowej mają stałą konsystencję i nadają się do smażenia dzięki wysokiemu punktowi dymienia.
Kwasy tłuszczone jednonienasycone – badania naukowe sugerują, że ich spożycie może zmniejszac ryzyko wystąpienia miażdżycy. Występują m.in. w oliwkach, orzechach laskowych, pistacjach, migdałach, orzeszkach ziemnych i awokado oraz oleju rzepakowym z pierwszego tłoczenia. Mogą one z powodzeniem zastąpić w diecie tłuszcze nienasycone.
Kwasy tłuszczowe wielonienasycone – występują m.in. w rybach i są dobrym źródłem kwasów omega-3. Są także zawarte w oleju z lnu złocistego (źródło kwasów omega-3, omega-6 i omega-9) oraz w źródłach kwasów omega-6 zawartych w nasionach bawełny, sezamu, wiesiołka. Dziennie powinniśmy spożywać ich ok. 4%. W przypadku większego spożycia produktów zawierających kwasy tłuszczowe wielonienasycone warto do swoich nawyków żywieniowych dołączyć więcej produktów z witaminą E.
Mimo tak dużej zawartości kwasów tłuszczowych, tłuszcz palmowy w stanie surowym nie jest szkodliwy dla zdrowia.
Utwardzony olej palmowy
W przemyśle spożywczym najczęściej nie wykorzystuje się surowego oleju, a olej rafinowany i utwardzony. Podczas procesu rafinacji usuwane są karotenoidy i większość przeciwutleniaczy, natomiast proces utwardzania powoduje zmianę konsystencji oleju na stałą. W trakcie tych procesów powstają tłuszcze trans, które są szkodliwe dla zdrowia człowieka. Tłuszcze trans zmieniają właściwości błon komórkowych, zmniejszają ich płynność, elastyczność i przepuszczalność, a także zwiększają poziom złego cholesterolu LDL i obniżają poziom dobrego HDL.
Produkty spożywcze zawierające tłuszcze trans przyczyniają się do wzrostu masy ciała oraz zwiększają podatność na otyłość. Zmniejszają też wrażliwość komórek na insulinę, która jest powodem wystąpienia cukrzycy typu II. Ponadto tłuszcze trans są powodem rozwoju miażdżycy naczyń krwionośnych oraz zwiększają ryzyko występowania zawałów serca i udarów mózgu.
Dlaczego producenci żywności stosują utwardzony olej palmowy?
Przede wszystkim ze względów ekonomicznych, ponieważ jest to najtańszy surowiec tłuszczowy wyrabiany z olejowca gwinejskiego.
Ponadto, mimo tego, że utwardzenie oleju palmowego nie jest konieczne, producenci żywności stosują ten zabieg, ponieważ przedłużają dzięki niemu termin ważności produktów i używają go jako wypełniacza.
Jakich produktów unikać
Przetworzony olej palmowy znajdziemy w takich produktach jak:
- fast food,
- chipsy,
- zupki w proszkach,
- mrożonki,
- margaryny,
- nutella,
- płatki śniadaniowe,
- słodycze sklepowe: batony, czekolady, ciastka, lody,
- i wiele innych.
Aby uniknąć nadmiernego spożywania utwardzonego oleju palmowego należy dokładnie czytać etykiety produktów. Ale uwaga, ponieważ olej palmowy cieszy się złą sławą, producenci zaczęli stosować jego inne nazwy, takie jak olej roślinny, olej tłuszcz roślinny, utwardzany tłuszcz roślinny, na które również powinniśmy być uważni.
Czym zastąpić olej palmowy
Olej palmowy polecamy zastąpić oliwą z nienasyconych kwasów tłuszczowych lub olejem rzepakowym, lnianym i słonecznikowym.